Shanghai Dream 01: Exodus 1938

Bernhard en Illo, een getrouwd stel, willen het gaan maken in de filmwereld. Bernhard heeft werkervaring opgedaan bij een filmmaatschappij. Illo heeft een scenario geschreven dat ze allebei dolgraag verfilmd willen zien. Maar of ze het ooit voor elkaar gaan krijgen, als Joden in het Berlijn van 1938?<br />
<br />
Door Martijn Douma<br />
<br />
Het verhaal, getiteld Exodus 1938, begint op de dag die gevolgd werd door de Kristallnacht; een stad in vuur en vlam. Omdat de Jodenhaat toeneemt en ze steeds vijandiger bejegend worden, lijkt het Bernhard, Illo, hun vader en diens werknemer Êzer het beste om naar het buitenland te vertrekken. Al snel wordt duidelijk dat dat haast onmogelijk is omdat er bijna altijd een visum nodig is. Maar een visum is nagenoeg onmogelijk te krijgen voor een Jood.<br />
<br />
Geen leien dakje<br />
Een van de bestemmingen waar geen visum voor nodig is is Shanghai, toevallig ook nog eens het “Hollywood van het verre oosten”. Dat zou een mooie tussenstop kunnen vormen, onderweg naar het echte Hollywood! Dus zetten ze alles op alles om naar Genua te kunnen reizen, om daar aan boord te gaan van een schip naar de Oriënt. Maar ook dat gaat niet van een leien dakje: ze zullen niet allemaal Shanghai bereiken…<br />
<br />
Noodlot<br />
Oef, dit drama kwam wel even binnen… De manier waarop de hoofdrolspelers behandeld worden door niet-Joden, het verbale en fysieke geweld dat ze wordt aangedaan. Heftig! Ook de keuzes waarvoor ze komen te staan en het afscheid dat daaruit voorkomt zijn soms hartverscheurend. Toch gloort er telkens wel wat hoop: het vooruitzicht op een nieuw leven met zijn allen, waarin ze in hun geliefde filmwereld kunnen werken, houdt ze op de been. Maar het noodlot is nooit ver weg. Ook het ‘beloofde land’ blijkt hard en ruw. Of er een “ze leefden nog lang en gelukkig” volgt in deel 2 is dus nog maar de vraag.<br />
<br />
Menselijk drama<br />
De Tweede Wereldoorlog is natuurlijk platgetreden terrein. Scenarist Philippe Thirault, van wie recent nog De Zeearend 1 verscheen, weet het menselijk drama goed naar voren te brengen. Hij weet een verhaal over liefde, familie en vriendschap in een stad met een angstaanjagende sfeer te plaatsen. De combinatie van de filmwereld, de oorlog en de onverwachte bestemming maakt dat het binnen het genre nog origineel te noemen is.<br />
<br />
Ware feiten en Exodus<br />
Het scenario van het tweeluik Shanghai Dream is door Thirault geschreven op basis van een verhaal van Edward Ryan en Yang Xie. Hun verhaal is dan weer gebaseerd op ware feiten en geïnspireerd door de uittocht van Joden naar minder bekende streken. De tekeningen zijn realistisch en klassiek te noemen en zijn van de hand van Jorge Miguel, bekend van Orion. Ze zijn door Delf voorzien van een sobere, somber-nostalgische inkleuring, passend bij het verhaal. Doortimmerd oorlogsdrama – met de nadruk op drama – met een origineel randje.<br /><br />
<br />
https://www.striptip.nl/recensies/stripboeken/shanghai-dream-1-doortimmerd-oorlogsdrama/

In 1938 was de situatie voor de joden in Duitsland al onmogelijk geworden, maar vluchten werd hun ook onmogelijk gemaakt. Er bleven maar een paar routes over waar je, met wat connecties en veel geld, nog heen kon, zoals Shanghai. Dat is de route die Bernhard en zijn vrouw Illo en haar vader besluiten te nemen.

Bernhard werkte in Berlijn bij de UFA filmstudio’s, maar die werden overgenomen door de nazi’s, en er werden alleen nog maar propagandafilms gemaakt en Bernhard werd als jood na acht jaar op straat gezet. De scenario’s van zijn vrouw Illo zijn ook niet meer welkom, en het geweld tegen joden neemt per dag toe, dus besluiten ze alsnog het land te verlaten.

De route naar Sjanghai komt in zicht dankzij de connecties van de vader van Illo, maar uiteindelijk zijn er maar twee kaarten beschikbaar en besluit vader achter te blijven. Het verhaal wordt nog veel dramatischer als Illo op de boot besluit toch terug te keren naar haar vader, en Bernhard dwingt alleen naar Sjanghai af te reizen.

Verder ga ik hier niet te veel vertellen over de dramatische ontwikkelingen van dit verhaal, alleen nog dat Sjanghai in handen is van de Japanners, en dat die al net zo erg zijn als de nazi’s. Bernhard komt dus, om maar een understatement te gebruiken, niet bepaald in het beloofd eland terecht, en met Illo en haar vader loopt het ook niet goed af.

Een verhaal uit de Tweede Wereldoorlog, maar ook een verhaal over mensen op de vlucht, een verhaal dat actueler is dan ooit. Indrukwekkend en aangrijpend.